در این مطلب امنیت با بهنام قرار هست درباره کلاهبرداری هرمی و پانزی اطلاعات مفیدی بهتون بدم، تا حالا به شما پیشنهاد سرمایه‌گذاری‌ای شده که سودش باور نکردنی باشه؟ یا شاید به شما گفته باشن که با معرفی چند نفر به دوستانتون، درآمد میلیونی به دست بیارید؟ اگه اینجوری باشه، احتمالاً دارین با یه تله‌ی بزرگ به اسم کلاهبرداری هرمی یا پانزی روبه‌رو هستین.

کلاهبرداری هرمی و پانزی چی هستن؟

• کلاهبرداری هرمی (Pyramid Scheme):

  تصور کنین یه هرم رو که هر طبقه‌ش پر از آدمه. حالا برای اینکه بتونی به طبقه‌های بالاتر بری، باید چند نفر دیگه رو هم جذب کنی و به سیستم وارد کنی. به عبارت دیگه، درآمد تو از طریق معرفی افراد جدید به سیستم تأمین میشه، نه از فروش محصول یا خدمت واقعی. هر کسی که به سیستم می‌پیونده، باید مبلغی رو پرداخت کنه که این مبلغ مستقیماً به کسایی میره که در طبقه‌های بالاتر از اون قرار دارن. در واقع، درآمد واقعی از جذب اعضای جدید و پرداخت‌هایی که این اعضا انجام میدن تأمین میشه، نه از فروش چیزی که به درد مشتری بخوره. در این سیستم، افراد در پایین هرم به سرعت پولشون رو از دست میدن چون تعداد نفرات جدید که باید به سیستم اضافه بشه محدود هست و این سیستم به دلیل نبود محصول واقعی یا ارزش افزوده پایدار، در نهایت سقوط میکنه.

• کلاهبرداری پانزی (Ponzi Scheme):

  کلاهبرداری پانزی خیلی شبیه به کلاهبرداری هرمیه، اما با یه تفاوت اساسی. در این نوع کلاهبرداری، سود افراد اولیه از پول افرادی که بعداً به سیستم می‌پیوندن تأمین میشه. یعنی برای پرداخت سود به کسانی که قبلاً وارد شدن، از پول کسانی استفاده میشه که الان وارد سیستم شدن. این سیستم به شدت وابسته به جذب پول جدید هست، چون در واقع هیچ سرمایه‌گذاری واقعی یا سود حاصل از تجارت یا فعالیت مشروع وجود نداره. همه‌چیز فقط روی وعده‌های پوچ و فریب‌دهنده استوار هست. در این سیستم هم مثل هرمی، وقتی دیگه نتونند افراد جدید جذب کنند یا سرمایه‌گذاری جدیدی وارد بشه، سیستم به طور ناگهانی فرو می‌پاشه و افراد زیادی که در انتهای صف هستند، پول خودشون رو از دست میدن.

در نهایت، هر دو سیستم هدفشون اینه که فقط کسانی که در ابتدای راه هستند سود کنن و افرادی که در مراحل بعدی قرار دارند، همه چیز رو از دست میدن. این نوع کلاهبرداری‌ها به هیچ عنوان پایدار نیستند و نهایتاً باعث ضرر و زیان مالی به کسانی می‌شن که دیرتر وارد سیستم می‌شن.

چرا کلاهبرداری‌های هرمی و پانزی خطرناک هستن؟

کلاهبرداری‌های هرمی و پانزی به این دلیل خطرناکند که افراد با وعده‌های سودهای غیرواقعی فریب می‌خورند و دارایی خود را از دست می‌دهند. این سیستم‌ها باعث می‌شوند که شرکت‌کنندگان برای جبران خسارت، دیگران را هم به این تله بیندازند، که می‌تواند روابط‌شان با دوستان و خانواده را به خطر بیندازد. علاوه بر از دست دادن پول، این تجربه می‌تواند آسیب‌های روانی به اعتمادبه‌نفس و احساس امنیت فردی وارد کند.

• پولت رو می‌گیرن: تو برای ورود به این سیستم باید پول زیادی بدی، اما هیچ تضمینی نیست که اون پول رو بهت پس بدن یا اصلاً چیزی به دست بیاری.
• دوستان و آشنات رو از دست میدی: برای این که تو سیستم پیشرفت کنی، باید افرادی رو جذب کنی. این یعنی ممکنه مجبور بشی به عزیزانت دروغ بگی و روابطت رو خراب کنی.
• اعتماد به نفست رو از دست میدی: وقتی متوجه بشی که گول خوردی، ضربه سختی به اعتماد به نفس خودت می‌زنی. احساس بدی پیدا می‌کنی و از خودت ناامید می‌شی.
• پول جدید، جایگزین پول قدیمی میشه: در این سیستم‌ها پول جدید وارد شده، به کسانی که قبلاً وارد شدن داده می‌شه. یعنی هر چقدر افراد بیشتری بیایند، پول کمتر به دست کسانی که قبلاً وارد شدن می‌رسه.
• هیچ سود واقعی وجود نداره: در واقع هیچ سرمایه‌گذاری واقعی یا محصول واقعی در کار نیست. تنها راه درآمد، جذب افراد جدید و گرفتن پول از اون‌هاست.
• باورهای غیرواقعی بهت میدن: در این سیستم‌ها معمولاً وعده‌های سودهای غیرواقعی و سریع میدن. ممکنه فکر کنی یک شبه ثروتمند می‌شی، ولی در واقع فقط در حال هدر دادن پول خودت هستی.
• احساس گناه و شرمندگی می‌کنی: وقتی متوجه می‌شی که وارد این سیستم‌ها شدی، ممکنه احساس گناه کنی چون در حق دیگران دروغ گفتی و حالا نمی‌دونی چی بگی.
• روابطت با دیگران به خطر میفته: این نوع سیستم‌ها باعث می‌شن که در تلاش برای جذب افراد جدید، روابطت با خانواده و دوستانت آسیب ببینه و از دست بری.
• نگرانی و استرس بهت وارد میشه: به خاطر بی‌اطمینانی و نداشتن امنیت مالی، استرس زیادی بهت وارد میشه. نگرانی از اینکه پولت رو از دست بدی، شب‌ها رو بهت نمیذاره بخوابی.
• شکست مالی رو تجربه می‌کنی: وقتی که پولت رو از دست می‌دی و نمی‌تونی هیچ سود واقعی به دست بیاری، ممکنه دچار بحران مالی بشی که خیلی سخت‌تر از هر چیزی خواهد بود.
• هیچ راهی برای برگشت نداری: پس از اینکه وارد این سیستم‌ها شدی، معمولاً هیچ راهی برای بیرون اومدن یا جبران ضررهای مالی نیست.
• دنبال کنندگان زیادی رو از دست می‌دی: کسانی که تو رو دنبال می‌کنن یا بهت اعتماد داشتن، وقتی متوجه بشن که درگیر یک کلاهبرداری شدی، قطعاً از تو دور می‌شن.
• نمی‌تونی اطلاعات درستی پیدا کنی: سیستم‌های هرمی معمولاً اطلاعاتی که در اختیار میذارن، خیلی مبهم و غیرواقعی هستن. هیچ‌وقت نمی‌تونی بفهمی که واقعاً پولت کجا میره.
• تنها کسانی که در بالای هرم هستن سود می‌برن: در این سیستم‌ها فقط کسانی که در بالای هرم هستن، سود می‌برن و سایر افراد هیچ‌وقت نمی‌تونن به سود واقعی برسند.
• هیچ‌کس مسئولیت نمی‌پذیره:در اکثر موارد، هیچ فرد یا نهادی مسئولیت این کلاهبرداری‌ها رو به عهده نمی‌گیره و هیچ‌وقت نمی‌تونی شکایت کنی یا اگر شکایت کنی به جایی نمیرسی.
• تو رو به سمت بدهی‌های بیشتر سوق می‌ده: ممکنه برای ادامه دادن به شرکت در این سیستم‌ها، مجبور بشی پول بیشتری قرض بگیری یا حتی اموال خودت رو بفروشی.
• امید و رویاهای تو رو از بین می‌بره: به جای اینکه بر اساس مهارت‌ها و کار سخت پیش بری، فقط درگیر این شایعات و وعده‌های دروغین می‌مونی و ممکنه امید خودت رو از دست بدی.
• حس خیانت به خودت می‌کنی: وقتی که متوجه می‌شی به خودت دروغ گفتی، ممکنه حس خیانت به خودت پیدا کنی و این باعث بشه که برای مدتی به سختی اعتماد کنی.
• فرصت‌های واقعی رو از دست می‌دی: درگیر شدن در این سیستم‌ها باعث میشه که فرصت‌های سرمایه‌گذاری واقعی و پرسود رو از دست بدی، چون بیشتر تمرکزت روی این نوع کلاهبرداری‌ها می‌ره.
• برچسب بدی به خودت می‌زنی:زمانی که دیگران متوجه می‌شن که درگیر این کلاهبرداری‌ها شدی، ممکنه برچسب “احمق” یا “گول‌خورده” بهت بزنن.
• ممکنه برای همیشه از بازارهای مالی محروم بشی: در صورتی که گرفتار این کلاهبرداری‌ها بشی، ممکنه اعتماد و اعتبارت در بازارهای مالی آسیب ببینه و نتونی در آینده از فرصت‌های واقعی استفاده کنی.
• هیچ ضمانتی برای دریافت سود وجود نداره: هیچ تضمینی وجود نداره که بخوای پولت رو پس بگیری یا از اون سودی بدست بیاری. فقط پولت به دست کسانی می‌رسه که قبلاً وارد شدن.
• هیچ آگاهی از ریسک‌ها نداری: در این سیستم‌ها هیچ‌وقت بهت نمی‌گن که با چه ریسک‌هایی روبه‌رو هستی، به همین دلیل همیشه در معرض خطر هستی.
• آگاهیت رو از دست می‌دی: وقتی به این سیستم‌ها وارد می‌شی، ممکنه قدرت تصمیم‌گیری منطقی خودت رو از دست بدی و بیشتر از احساساتت تصمیم بگیری.
• بیشتر وقتت رو صرف کارهای بی‌فایده می‌کنی: به جای اینکه روی کارهایی که به رشد واقعی و پایدار منتهی میشه تمرکز کنی، تمام وقت و انرژی‌ات رو صرف جذب افراد جدید به این سیستم می‌کنی.

چطور از کلاهبرداری‌های هرمی و پانزی در امان بمونیم؟

برای در امان ماندن از کلاهبرداری‌های هرمی و پانزی، همیشه با دقت و تحقیق عمل کنید. به پیشنهادات مالی با وعده‌های سود سریع و بالا بدبین باشید و توجه کنید که آیا درآمد بیشتر از طریق فروش محصولات واقعی حاصل می‌شود یا فقط با جذب افراد جدید. قبل از سرمایه‌گذاری، اطلاعات کاملی درباره شرکت، محصولات و نحوه کسب سود آن‌ها جمع‌آوری کنید و از معتبر بودن مجوزهای قانونی آن مطمئن شوید. هرگز برای تصمیم‌گیری تحت فشار قرار نگیرید و اگر جزئیات کافی برای بررسی کسب‌وکار به شما ارائه نمی‌شود، به‌سادگی رد کنید. مشورت با افراد باتجربه و استفاده از منابع معتبر نیز می‌تواند شما را از این دام‌ها نجات دهد.

کلاهبرداری‌های هرمی و پانزی، مثل یه بیماری واگیر دارن. هرچقدر زودتر تشخیص داده بشن، زودتر میشه جلوشون رو گرفت. پس همیشه هوشیار باش و قبل از هر سرمایه‌گذاری، خوب فکر کن.