در این مطلب امنیت با بهنام قرار هست درباره کلاهبرداری ارز دیجیتال که یکی از تهدیدات جدی در دنیای کریپتو هست اطلاعات مفیدی بهتون بدم. با رشد سریع و محبوبیت ارزهای دیجیتال، کلاهبرداری‌ها و تقلب‌ها در این حوزه به شدت افزایش یافته‌اند. کلاهبرداران ارز دیجیتال یا Crypto Scammers، افرادی هستند که با استفاده از روش‌های فریبنده و پیچیده، به هدف خود یعنی سرقت دارایی‌های دیجیتال کاربران دست می‌یابند.

این کلاهبرداری‌ها می‌توانند به شکل‌های مختلفی انجام شوند. در این مقاله، قصد داریم به بررسی روش‌های مختلف کلاهبرداری ارز دیجیتال بپردازیم و راهکارهایی برای شناسایی این کلاهبرداران و جلوگیری از قربانی شدن ارائه دهیم. آگاهی از این روش‌ها می‌تواند شما را در حفاظت از دارایی‌های دیجیتال خود در برابر تهدیدات رایج مانند فیشینگ، بدافزارها و کلاهبرداری‌های اینترنتی یاری کند و به شما کمک کند تا در این دنیای پیچیده، امن‌تر حرکت کنید.

ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین به بخشی جدایی‌ناپذیر از اقتصاد جهانی تبدیل شده‌اند. با افزایش محبوبیت این دارایی‌های دیجیتال، اهمیت امنیت کیف پول‌های دیجیتال نیز بیش از پیش احساس می‌شود. هر ساله میلیون‌ها دلار ارز دیجیتال به دلیل بی‌دقتی کاربران یا حملات سایبری به سرقت می‌رود. اما خبر خوب این است که با رعایت چند نکته ساده و آگاهی از روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال، می‌توانید از دارایی‌های دیجیتال خود به‌طور مؤثر محافظت کنید.

انوع روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال (Cryptocurrency Scams)

چه شما یک کاربر تازه‌وارد به دنیای ارزهای دیجیتال باشید و چه یک سرمایه‌گذار باتجربه، این راهنما به شما کمک می‌کند تا با خیال راحت و امنیت بالا، دارایی‌های دیجیتال خود را مدیریت کنید. پس با ما همراه باشید تا بهترین روش‌های محافظت از کیف پول و دارایی‌های دیجیتال خود را بیاموزید.

در ادامه، به معرفی انواع روش‌های کلاهبرداری که توسط کلاهبرداران ارز دیجیتال یا Crypto Scammers انجام می‌شود پرداخته‌ایم.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق فیشینگ (Phishing)

کلاهبرداران با ایجاد وب‌سایت‌ها، ایمیل‌ها یا پیام‌های جعلی که شبیه به خدمات معتبر (مثل کیف پول‌های دیجیتال یا صرافی‌ها) هستند، از شما می‌خواهند تا کلمات بازیابی یا کلید خصوصی خود را وارد کنید. این اطلاعات سپس به دست کلاهبرداران می‌افتد.

مثال برای درک بهتر:

• دریافت ایمیل جعلی از یک صرافی معروف که ادعا می‌کند حساب شما در خطر است و باید کلمات بازیابی خود را وارد کنید.
• وب‌سایت‌های جعلی که شبیه به کیف پول‌های معروف (مانند MetaMask یا Trust Wallet) هستند.

نحوه محافظت:

• هرگز کلمات بازیابی یا کلید خصوصی خود را در وب‌سایت‌ها یا فرم‌های آنلاین وارد نکنید.
• همیشه URL وب‌سایت‌ها را بررسی کنید و مطمئن شوید که در سایت رسمی هستید.
• از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) استفاده کنید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق پشتیبانی جعلی (Fake Support Scams)

یکی از روش‌های خطرناک و رایج کلاهبرداران ارز دیجیتال است. در این نوع کلاهبرداری، کلاهبرداران خود را به عنوان نمایندگان پشتیبانی از شرکت‌های معتبر (مثل کیف پول‌های دیجیتال یا صرافی‌ها) معرفی می‌کنند و به شما ادعا می‌کنند که برای حل مشکلات حساب یا کیف پول شما نیاز به کلمات بازیابی یا کلید خصوصی دارند. این کلاهبرداران به‌طور هوشمندانه از اعتماد شما استفاده کرده و اطلاعات حساس را از شما به سرقت می‌برند.

مثال برای درک بهتر:

• دریافت تماس یا پیام از فردی که ادعا می‌کند از پشتیبانی Trust Wallet است و می‌گوید برای رفع مشکل کیف پول شما نیاز به کلمات بازیابی دارد.
• تماس‌هایی که از طرف “پشتیبانی” صرافی‌ها یا کیف پول‌های دیجیتال به شما می‌آید و از شما می‌خواهند تا اطلاعات حساس خود را تأیید کنید.

نحوه محافظت:

• به یاد داشته باشید که هیچ شرکت معتبری هرگز از شما کلمات بازیابی یا کلید خصوصی نخواهد خواست.
• فقط از طریق کانال‌های رسمی با پشتیبانی تماس بگیرید.
• اطلاعات حساس خود را با هیچ‌کس به اشتراک نگذارید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق بدافزارها (Malware)

یکی دیگر از روش‌های شایع و خطرناک کلاهبرداری‌های دیجیتال است. در این نوع کلاهبرداری، کلاهبرداران از طریق نرم‌افزارهای مخرب مانند keylogger یا clipboard hijacker به اطلاعات حساس شما دسترسی پیدا می‌کنند. این بدافزارها می‌توانند کلمات بازیابی یا کلید خصوصی شما را به محض وارد کردن یا کپی‌کردن، به کلاهبرداران ارسال کنند.

مثال برای درک بهتر:

• نصب یک برنامه جعلی که ادعا می‌کند یک کیف پول دیجیتال است، اما در واقع یک بدافزار است.
• استفاده از clipboard hijacker که هنگام کپی‌کردن آدرس کیف پول، آن را با آدرس کلاهبردار جایگزین می‌کند.

نحوه محافظت:

• فقط نرم‌افزارها و برنامه‌های معتبر را از منابع رسمی دانلود کنید.
• از آنتی‌ویروس‌های به‌روز استفاده کنید.
• هنگام کپی‌کردن آدرس‌ها، همیشه آن‌ها را دوباره بررسی کنید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق شبکه‌های اجتماعی (Social Media Scams)

یکی از روش‌های رایج است که کلاهبرداران از آن برای فریب کاربران استفاده می‌کنند. در این نوع کلاهبرداری، کلاهبرداران در شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر، اینستاگرام یا تلگرام با ایجاد حساب‌های جعلی یا استفاده از تکنیک‌های مهندسی اجتماعی، از شما می‌خواهند تا کلمات بازیابی یا کلید خصوصی خود را ارسال کنید.

مثال برای درک بهتر:

• پیام‌های جعلی که ادعا می‌کنند اگر کلمات بازیابی خود را ارسال کنید، می‌توانید در یک ایردراپ (Airdrop) شرکت کنید یا پاداش دریافت کنید.
• حساب‌های جعلی که ادعا می‌کنند متعلق به افراد مشهور یا شرکت‌های معتبر هستند.

نحوه محافظت:

• هرگز به پیام‌های ناشناس یا پیشنهادهای غیرمنطقی اعتماد نکنید.
• همیشه هویت حساب‌ها را بررسی کنید (حساب‌های معتبر معمولاً تأییدشده هستند).
• به یاد داشته باشید که هیچ پیشنهاد واقعی از شما نمی‌خواهد اطلاعات حساس خود را به اشتراک بگذارید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق وای‌فای عمومی (Public Wi-Fi Scams)

یکی از روش‌های خطرناک است که کلاهبرداران از آن برای سرقت اطلاعات کاربران استفاده می‌کنند. در این نوع کلاهبرداری، کلاهبرداران از شبکه‌های وای‌فای عمومی ناامن برای دستیابی به اطلاعات حساس شما، از جمله کلمات بازیابی یا کلید خصوصی کیف پول دیجیتال استفاده می‌کنند.

مثال برای درک بهتر:

• اتصال به یک شبکه وای‌فای عمومی جعلی که شبیه به شبکه‌های معتبر (مثل هتل یا کافه) است.
• سرقت اطلاعات هنگام وارد کردن کلمات بازیابی یا کلید خصوصی در یک شبکه ناامن.

نحوه محافظت:

• از شبکه‌های وای‌فای عمومی برای دسترسی به کیف پول دیجیتال خود استفاده نکنید.
• از VPN برای رمزگذاری ترافیک اینترنت خود استفاده کنید.
• همیشه از شبکه‌های امن و خصوصی استفاده کنید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق ایمیل‌های جعلی (Fake Email Scams)

یکی از متداول‌ترین روش‌های کلاهبرداری است که کلاهبرداران از آن برای فریب کاربران و سرقت اطلاعات حساس مانند کلمات بازیابی یا کلید خصوصی استفاده می‌کنند. در این نوع کلاهبرداری، کلاهبرداران با ارسال ایمیل‌های جعلی که شبیه به ایمیل‌های رسمی از شرکت‌های معتبر هستند، شما را به اشتراک‌گذاری اطلاعات خصوصی خود ترغیب می‌کنند.

مثال برای درک بهتر:

• دریافت ایمیل جعلی که ادعا می‌کند حساب شما در خطر است و باید کلمات بازیابی خود را تأیید کنید.
• ایمیل‌هایی که ادعا می‌کنند شما برنده یک جایزه شده‌اید و برای دریافت آن نیاز به اطلاعات حساس دارید.

نحوه محافظت:

• هرگز روی لینک‌های موجود در ایمیل‌های ناشناس کلیک نکنید.
• همیشه آدرس ایمیل فرستنده را بررسی کنید.
• اگر شک دارید، مستقیماً با شرکت مورد نظر از طریق وب‌سایت رسمی تماس بگیرید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق طرح‌های سرمایه‌گذاری جعلی (Fake Investment Schemes)

یکی دیگر از روش‌های متداول کلاهبرداران ارز دیجیتال است که در آن‌ها ادعا می‌شود شما می‌توانید در پروژه‌های سودآور سرمایه‌گذاری کنید. این طرح‌ها معمولاً وعده سودهای بزرگ و سریع می‌دهند و اغلب تحت عنوان “فرصت‌های سرمایه‌گذاری عالی” یا “طرح‌های سوددهی بالا” معرفی می‌شوند. در واقع، این طرح‌ها به‌منظور سرقت سرمایه‌های کاربران طراحی شده‌اند.

مثال برای درک بهتر:

• دریافت پیام‌هایی که ادعا می‌کنند اگر در یک پروژه ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید، به‌زودی سود هنگفتی خواهید داشت.
• طرح‌هایی که وعده می‌دهند با سرمایه‌گذاری کم، به‌طور تضمینی شما را به سودهای بالا می‌رسانند.

نحوه محافظت:

• همیشه از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ناشناخته و با وعده‌های غیرواقعی خودداری کنید.
• تحقیقات دقیق درباره پروژه‌های پیشنهادی انجام دهید و از منابع معتبر اطلاعات جمع‌آوری کنید.
• به‌هیچ‌وجه در پروژه‌هایی که اطلاعات آن‌ها شفاف نیست یا به نظر می‌رسد غیرقانونی هستند، سرمایه‌گذاری

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق ICOها (Fake ICOs)

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق “Pump and Dump”

یکی از شیوه‌های رایج در بازار ارزهای دیجیتال است که در آن کلاهبرداران با دستکاری مصنوعی قیمت یک ارز دیجیتال خاص، آن را به‌طور ناگهانی افزایش می‌دهند (Pump) و سپس به سرعت دارایی‌های خود را می‌فروشند (Dump)، باعث سقوط قیمت و ضرر سرمایه‌گذاران دیگر می‌شوند. این روش به‌ویژه در بازارهای کم‌حجم و ارزهای بی‌ثبات رایج است و می‌تواند منجر به ضررهای بزرگ برای افرادی شود که از روند افزایش قیمت فریب خورده‌اند.

مثال برای درک بهتر:

• گروهی از کلاهبرداران به‌طور هماهنگ یک ارز دیجیتال کم‌ارزش را خریداری می‌کنند و سپس اخبار جعلی یا شایعات در مورد آن ارز را پخش می‌کنند تا دیگران نیز خرید کنند و قیمت آن افزایش یابد.
• پس از آن که قیمت ارز به‌طور مصنوعی بالا رفت، کلاهبرداران دارایی‌های خود را می‌فروشند، باعث سقوط قیمت می‌شوند و سرمایه‌گذاران بی‌خبر ضرر می‌کنند.

نحوه محافظت:

• همیشه تحقیق کنید و از خرید ارزهایی که به‌طور غیرطبیعی افزایش قیمت پیدا کرده‌اند اجتناب کنید.
• به شایعات و تبلیغات غیرواقعی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های ناآشنا اعتماد نکنید.
• از سرمایه‌گذاری در ارزهایی که تاریخچه و پروژه مشخصی ندارند، خودداری کنید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال به روش پاداش و ایردراپ (Airdrop Scams)

کلاهبرداری‌های ایردراپ یکی از روش‌های فریبنده‌ای هستند که کلاهبرداران از آن برای فریب کاربران و سرقت اطلاعات حساس‌شان استفاده می‌کنند. در این نوع کلاهبرداری، کلاهبرداران معمولاً وعده دریافت توکن‌های رایگان یا پاداش‌های ویژه به کاربران می‌دهند، در حالی که هدف اصلی‌شان سرقت کلمات بازیابی، کلیدهای خصوصی یا دیگر اطلاعات حساس است. آنها اغلب این پیشنهادات را در شبکه‌های اجتماعی یا پیام‌های ایمیلی به‌صورت جذاب تبلیغ می‌کنند.

مثال برای درک بهتر:

• دریافت پیام یا ایمیلی که ادعا می‌کند شما می‌توانید در یک ایردراپ معتبر شرکت کنید و توکن‌های رایگان دریافت کنید، اما باید کلمات بازیابی یا کلید خصوصی خود را وارد کنید.
• پیامی از یک حساب جعلی در شبکه‌های اجتماعی که می‌گوید شما برنده یک پاداش شده‌اید و برای دریافت آن باید اطلاعات حساس خود را ارسال کنید.

نحوه محافظت:

• هیچ‌گاه اطلاعات حساس خود را برای شرکت در ایردراپ‌ها یا پاداش‌های به‌ظاهر رایگان ارسال نکنید.
• به هیچ عنوان کلید خصوصی یا کلمات بازیابی خود را در فرم‌های آنلاین یا پیام‌ها وارد نکنید.
• همیشه صحت پروژه‌ها و ایردراپ‌ها را بررسی کنید و از منابع معتبر اطلاعات بگیرید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق کیف پول جعلی (Fake Wallets)

یکی از روش‌های رایج کلاهبرداران برای سرقت دارایی‌های دیجیتال، ایجاد کیف پول‌های جعلی است که به‌ظاهر مشابه کیف پول‌های معتبر و شناخته‌شده هستند. این کیف پول‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که کاربران به‌راحتی فریب می‌خورند و اطلاعات حساس خود مانند کلمات بازیابی یا کلید خصوصی را وارد می‌کنند. در واقع، این کیف پول‌ها بیشتر به عنوان یک دام برای سرقت دارایی‌های دیجیتال کاربران عمل می‌کنند.

مثال برای درک بهتر:

• دانلود یک برنامه کیف پول جعلی از یک وب‌سایت ناشناخته که شبیه به کیف پول‌های معتبر مانند MetaMask یا Trust Wallet است.
• نصب برنامه‌ای که به‌ظاهر یک کیف پول ارز دیجیتال است اما در واقع، اطلاعات شما را به کلاهبرداران ارسال می‌کند.

نحوه محافظت:

• تنها کیف پول‌های معتبر را از منابع رسمی مانند اپ استور یا گوگل پلی دانلود کنید.
• همیشه نظرات و بررسی‌های کاربران را پیش از دانلود و نصب یک کیف پول مطالعه کنید.
• از ورود اطلاعات حساس خود در برنامه‌هایی که از منابع نامعتبر دریافت شده‌اند، خودداری کنید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق تایید هویت (Identity Verification Scams)

کلاهبرداران به‌طور فریبکارانه‌ای خود را به‌عنوان شرکت‌های معتبر یا ارائه‌دهندگان خدمات مالی معرفی می‌کنند و از شما می‌خواهند که اطلاعات شخصی خود را برای تایید هویت وارد کنید. این اطلاعات معمولاً شامل نام، آدرس، شماره کارت بانکی یا حتی کلمات بازیابی یا کلید خصوصی شما است. هدف آنها این است که از طریق این اطلاعات، به دارایی‌های دیجیتال شما دسترسی پیدا کنند.

مثال برای درک بهتر:

• دریافت پیامی از یک صرافی معروف که از شما می‌خواهد تا اطلاعات شخصی خود را برای تایید هویت وارد کنید.
• درخواست از شما برای ارسال مدارک شناسایی یا اطلاعات حساس به یک آدرس ایمیل جعلی.

نحوه محافظت:

• هیچ‌وقت اطلاعات شخصی خود را به‌صورت آنلاین، به خصوص از طریق ایمیل یا پیام‌های ناشناس، وارد نکنید.
• از طریق کانال‌های رسمی شرکت‌ها و صرافی‌ها برای تایید هویت خود اقدام کنید.
• اگر از صحت درخواست مطمئن نیستید، مستقیماً با پشتیبانی رسمی تماس بگیرید و از آنها تأیید بگیرید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق اپلیکیشن‌های موبایل جعلی (Fake Mobile Apps)

کلاهبرداران اپلیکیشن‌های جعلی که شبیه به اپلیکیشن‌های رسمی کیف پول‌های دیجیتال یا صرافی‌ها هستند را در فروشگاه‌های اپلیکیشن (مثل Google Play یا App Store) منتشر می‌کنند. این اپلیکیشن‌ها ممکن است ظاهر مشابه اپلیکیشن‌های معتبر داشته باشند، اما هدف اصلی آنها دسترسی به اطلاعات حساس مانند کلمات بازیابی یا کلید خصوصی شماست.

مثال برای درک بهتر:

• دانلود یک اپلیکیشن جعلی کیف پول دیجیتال که در ظاهر شبیه به اپلیکیشن‌های معروف مانند MetaMask یا Trust Wallet است.
• نصب اپلیکیشنی که ادعا می‌کند به شما خدمات ویژه‌ای ارائه می‌دهد، اما به محض ورود اطلاعات، به کلاهبرداران دسترسی می‌دهد.

نحوه محافظت:

• فقط اپلیکیشن‌ها را از منابع رسمی مانند Google Play و App Store دانلود کنید و از هرگونه اپلیکیشن ناشناخته پرهیز کنید.
• قبل از نصب، نظرات و رتبه‌بندی‌های کاربران دیگر را بررسی کنید تا از اصالت اپلیکیشن مطمئن شوید.
• به‌طور منظم نرم‌افزارهای خود را آپدیت کنید تا از به‌روز بودن امنیت برخوردار باشید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق ارزهای دیجیتال تقلبی (Fake Cryptos)

کلاهبرداران ارزهای دیجیتال تقلبی را با نام‌های مشابه ارزهای محبوب مانند بیت‌کوین، اتریوم یا سایر آلت‌کوین‌ها معرفی می‌کنند تا افراد را فریب دهند. این ارزهای دیجیتال جعلی به‌طور معمول در پروژه‌های ICO (عرضه اولیه سکه) یا صرافی‌های غیررسمی به فروش می‌رسند و پس از جذب سرمایه، به‌طور ناگهانی ناپدید می‌شوند.

مثال برای درک بهتر:

• سرمایه‌گذاری در یک ارز دیجیتال جعلی که وعده سودهای سرسام‌آور را می‌دهد و پس از مدتی مشخص می‌شود که هیچ‌گونه ارز واقعی وجود ندارد.
• خرید ارز دیجیتال تقلبی از یک صرافی غیرمعتبر که در نهایت، ارزها به کیف پول شما وارد نمی‌شوند.

نحوه محافظت:

• تنها در پروژه‌های معتبر و شناخته‌شده سرمایه‌گذاری کنید و قبل از خرید، تحقیقات کامل انجام دهید.
• همیشه از صرافی‌ها و پلتفرم‌های شناخته‌شده و معتبر استفاده کنید که در صنعت ارز دیجیتال معتبر هستند.
• از گرفتن مشاوره‌های غیررسمی از منابع غیرمعتبر برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال خودداری کنید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق استخراج ابری (Cloud Mining Scams)

کلاهبرداران در این نوع کلاهبرداری‌ها از افرادی که علاقه‌مند به استخراج ارز دیجیتال هستند، دعوت می‌کنند که در طرح‌های استخراج ابری سرمایه‌گذاری کنند. این طرح‌ها به‌طور معمول وعده استخراج ارزهای دیجیتال با استفاده از منابع ابری و به‌صرفه را می‌دهند، اما در واقعیت، هیچ استخراجی در کار نیست و کلاهبرداران فقط پول شما را می‌گیرند.

مثال برای درک بهتر:

• خرید بسته‌های استخراج ابری از وب‌سایت‌هایی که ادعا می‌کنند می‌توانید از طریق آن‌ها به‌طور آنلاین ارز دیجیتال استخراج کنید، اما پس از پرداخت هیچ‌گونه عملیات استخراجی صورت نمی‌گیرد.
• پروژه‌هایی که وعده سود بالا از استخراج ابری می‌دهند و به کاربران می‌گویند که می‌توانند ارز دیجیتال استخراج کنند، اما در واقع تمام فعالیت‌ها ساختگی است.

نحوه محافظت:

• همیشه تحقیق کنید و اطمینان حاصل کنید که سرویس استخراج ابری از اعتبار و بررسی‌های مناسب برخوردار است.
• به طرح‌هایی که وعده سودهای غیرواقعی از استخراج ارز دیجیتال می‌دهند، اعتماد نکنید.
• از منابع معتبر و شناخته‌شده برای فعالیت در زمینه استخراج ارز دیجیتال استفاده کنید.

کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق طرح‌های پانزی و هرمی

تا حالا به شما پیشنهاد سرمایه‌گذاری‌ای شده که سودش باور نکردنی باشه؟ یا شاید به شما گفته باشن که با معرفی چند نفر به دوستانتون، درآمد میلیونی به دست بیارید؟ اگه اینجوری باشه، احتمالاً دارین با یه تله‌ی بزرگ به اسم  کلاهبرداری هرمی یا پانزی روبه‌رو هستین.

کلاهبرداران از طرح‌های پانزی و هرمی برای جذب سرمایه از افراد جدید استفاده می‌کنند و وعده سودهای سریع و بالا می‌دهند. در این روش‌ها، سرمایه‌گذاران جدید به عنوان منبع پرداخت برای سود به سرمایه‌گذاران قبلی استفاده می‌شوند، و در نهایت این سیستم‌ها به دلیل نداشتن پشتوانه مالی و عدم وجود سرمایه واقعی، فرو می‌ریزند.

مثال برای درک بهتر:

• پیوستن به یک طرح سرمایه‌گذاری که ادعا می‌کند می‌توانید به‌طور سریع و آسان سود زیادی کسب کنید، ولی در واقع، پول شما برای پرداخت سود به افرادی که قبل از شما وارد شده‌اند، استفاده می‌شود.
• پروژه‌هایی که به شما پیشنهاد می‌دهند که برای دریافت سود بیشتر باید افراد دیگر را جذب کنید تا آن‌ها نیز در طرح سرمایه‌گذاری شرکت کنند.

نحوه محافظت:

• هیچ‌گاه در طرح‌هایی که وعده سودهای غیرواقعی و سریع می‌دهند سرمایه‌گذاری نکنید.
• طرح‌هایی که به شما از طریق جذب افراد جدید برای سرمایه‌گذاری سود می‌دهند را به‌دقت بررسی کنید و از پیوستن به آن‌ها خودداری کنید.
• همیشه تحقیق کنید و مطمئن شوید که پروژه‌های سرمایه‌گذاری پشتوانه واقعی دارند و به‌طور قانونی فعالیت می‌کنند.