دنیای ارزهای دیجیتال و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) مثل یک اقیانوس بزرگ و پرهیجان است؛ پر از موجهای بزرگ سود و البته طوفانهای سهمگین ریسک. شاید شما هم در حال حاضر خود را بهعنوان یک سرمایهگذار در این فضا ببینید، اما آیا تا به حال به این فکر کردهاید که ممکن است شما هم ناخواسته وارد دستهای از افراد به نام “دیفای دیگنها” (DeFi Degen) یا “کریپتو دیگنها” (Crypto Degen) شده باشید؟
توجه: این مقاله به هیچ عنوان توصیه مالی نیست و هدف آن صرفاً افزایش آگاهی و روشن شدن مفاهیم رایج در فضای کریپتو و دیفای است. سرمایهگذاری در این بازارها ریسک بالایی دارد.
این اصطلاح شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما در واقع به سبکی از سرمایهگذاری اشاره دارد که از هیجان، سرعت و ریسکپذیری بالا تغذیه میکند. اگر علاقهمند هستید بفهمید که آیا رفتارهای شما در دنیای کریپتو و دیفای نشاندهنده این است که جزو این دسته از افراد هستید، در ادامه این مقاله جامع و دوستانه با ما همراه باشید تا این موضوع را از صفر تا صد بررسی کنیم و ببینیم شما در نهایت، یک دیگن خوب هستید یا یک دیگن بد!
آیا شما یک کریپتو و دیفای دیگن | Crypto & DeFi Degen هستید؟
دیگن “Degen” کوتاه شده کلمه “Degenerate” است که در ادبیات سنتی به معنای “فاسد” یا “منحط” است. اما در جامعه کریپتو و دیفای، این کلمه لحنی شوخآمیزتر و مخصوص به خود پیدا کرده و برای توصیف افرادی به کار میرود که با ریسکپذیری شدید و اغلب بدون تحقیق کافی، سرمایهگذاریهای هیجانانگیزی انجام میدهند.
بیایید باهم 6 نشانه اصلی این رفتار را بررسی کنیم. اگر جواب شما به اکثر این سوالات مثبت است، تبریک (یا شاید هم تسلیت!)، شما یک دیگن هستید!
- آیا شما به دنبال سودهای سریع و پرریسک هستید؟اگر در دنیای دیفای یا کریپتو فعالیت دارید و تمرکز شما بیشتر بر روی پروژههای پرریسک، نوسانی و گاهاً غیرمعتبر است، احتمالاً شما یک دیفای دیگن یا کریپتو دیگن هستید.
دیگنها چطور فکر میکنند؟- آنها به دنبال سودهای کلان از پروژههایی هستند که تازه متولد شدهاند و اغلب بدون پشتوانه یا اعتبار قویاند.
- دیدن یک رشد ۱۰۰۰ درصدی در یک روز، آنها را بهشدت هیجانزده میکند، حتی اگر بدانند ریسک از دست دادن سرمایه نیز به همان اندازه بالاست.
- اگر شما هم توکنهای میم، پروژههای تازه و ناپایدار یا طرحهای سفتهبازی مانند پامپ و دامپ (Pump and Dump) را بهعنوان فرصتهای سرمایهگذاری جذاب میبینید، باید بدانید که شما وارد حوزه دیفای دیگنها یا کریپتو دیگنها شدهاید.
نکته کلیدی: یک سرمایهگذار سنتی به دنبال ثبات است، اما یک دیگن، با آغوش باز به استقبال نوسان میرود.
- آیا “اپینگ این” (Aping In) را بهعنوان یک استراتژی میدانید؟یکی از ویژگیهای بارز دیفای دیگنها و کریپتو دیگنها این است که آنها به سرعت و با حجم بالا وارد پروژههای جدید میشوند. اصطلاح “اپینگ این” (Aping In) در واقع به معنای سرمایهگذاری سنگین و سریع در یک توکن یا پروژه جدید است، شبیه به عجله کردن بدون فکر کردن!
- “FOMO” (ترس از دست دادن فرصت) شما را به اقدام سریعتر و سرمایهگذاری در پروژههای پرریسک سوق میدهد.
- شما وقت زیادی صرف خواندن وایتپیپر (Whitepaper) یا تحلیل تیم پروژه نمیکنید. تنها چیزی که اهمیت دارد، این است که “اولین” نفر باشید تا بتوانید از موج اولیه صعودی بیشترین سود را ببرید.
- اگر شما هم از این استراتژی پیروی میکنید و گاهی اوقات ترس از دست دادن سود را شما را به اقدام سریعتر و سرمایهگذاری در پروژههای پرریسک سوق میدهد، به احتمال زیاد شما هم در دسته دیفای دیگنها قرار میگیرید.
- آیا شما از ریسکهای بالا با آگاهی کامل استقبال میکنید؟یکی دیگر از نشانههای بارز دیفای دیگنها این است که این افراد بهطور فعال ریسکهای بالایی را میپذیرند و آن را بهعنوان بخشی از بازی میبینند.
- شما با کمال میل وارد پروژههای آزمایشی، استخرهای نقدینگی با نرخ سود چند هزار درصدی (که دوام ندارند) یا دیگر فرصتهای سرمایهگذاری پرخطر میشوید.
- شما میدانید که احتمال شکست پروژه بالاست، اما پتانسیل سودهای کلان، آنقدر برایتان جذاب است که ریسک را میپذیرید.
- این سرمایهگذاران اغلب از پتانسیل سودهای کلان این پروژهها غافل نمیشوند، حتی اگر بدانند که این پروژهها میتوانند به سرعت شکست بخورند یا دچار بحران شوند. در واقع، ریسک بالا برای یک دیگن، به معنای پتانسیل سود بالاتر است.
- آیا شما برای پروژههای ناپایدار و بیپشتوانه تبلیغ میکنید؟دیفای دیگنها یا کریپتو دیگنها معمولاً در پروژههای بیپشتوانه یا حتی پروژههایی که بهطور واضح ناپایدار به نظر میرسند، تبلیغ میکنند.
- این تبلیغات معمولاً در جوامع آنلاین و در گروههای خصوصی مانند دیسکورد (Discord) و تلگرام (Telegram) انجام میشود.
- انگیزه این افراد اغلب این است که با جذب سرمایهگذاران جدید (Liquidity)، قیمت توکنی که خودشان خریدهاند بالا برود (Pump شود) و بتوانند با سود از پروژه خارج شوند.
- اگر شما در شبکههای اجتماعی در حال معرفی پروژههایی با ریسک بالا یا توکنهای بدون اعتبار هستید و بهدنبال جذب دیگران برای ورود به این پروژهها هستید، احتمالاً در حال انجام فعالیتهایی هستید که به دیفای دیگن بودن شما اشاره دارند. (البته این مورد بیشتر ویژگی یک دیگن بد است!)
- آیا شما به دنبال “FOMO” (ترس از دست دادن فرصت) هستید؟FOMO (Fear Of Missing Out) یکی از قویترین محرکهای رفتاری دیگنهاست. این افراد به شدت تحت تأثیر هیجان بازار و نوسانات شدید قیمتی قرار میگیرند.
- وقتی یک توکن در حال صعود ناگهانی است، شما نمیتوانید آرام بنشینید. احساس اضطراب میکنید و فوراً اقدام به خرید توکنها میکنید، حتی اگر هیچ تحلیل منطقی پشت آن نباشد.
- این افراد اغلب بدون تحقیق و تنها بر اساس احساسات خود یا شنیدهها سرمایهگذاری میکنند تا “فرصت طلایی” را از دست ندهند.
- اگر شما نیز در هنگام دیدن یک صعود قیمتی ناگهانی احساس اضطراب کرده و فوراً اقدام به خرید توکنها میکنید، احتمالاً شما هم جزو دیفای دیگنها یا کریپتو دیگنها هستید.
- آیا شما به پروژههای “شوخی” یا “میم کوین” علاقه دارید؟توکنهای میم (meme coins) یا پروژههای “شوخی” معمولاً به عنوان یک نوع تفریح در دنیای کریپتو شناخته میشوند. با این حال، بسیاری از دیفای دیگنها و کریپتو دیگنها از این پروژهها به عنوان فرصتهای سرمایهگذاری استفاده میکنند.
- آنها معتقدند که حتی این توکنهای غیرجدی (مثل Dogecoin یا Shiba Inu) که هیچ کاربرد یا تکنولوژی خاصی پشتشان نیست، میتوانند سودهای چشمگیری به همراه داشته باشند، فقط به دلیل قدرت جامعه و توجه عمومی.
- اگر شما هم توکنهایی مانند Dogecoin یا Shiba Inu را جدی میگیرید و بر این باورید که آنها میتوانند در آینده ارزش زیادی پیدا کنند، احتمالاً شما هم در حال پیروی از استراتژی دیفای دیگنها هستید.
آیا شما دیفای دیگن یا کریپتو دیگن هستید؟
اگر به تمامی سوالات بالا پاسخ مثبت دادهاید، با قاطعیت میتوان گفت که شما یک دیفای دیگن یا کریپتو دیگن هستید.
این افراد به طور معمول با ریسکهای بالا، سرمایهگذاریهای پرخطر و سودهای سریع در دنیای کریپتو و دیفای شناخته میشوند. اما نکته مهم اینجاست که همه دیگنها بد نیستند! در واقع، این اصطلاح در جامعه کریپتو دو روی سکه دارد: دیگن خوب و دیگن بد.
تفاوتهای یک دیگن خوب و دیگن بد چیست؟
همانطور که گفتیم، شما میتوانید یک Degen باشید و در عین حال، رفتار هوشمندانهای داشته باشید. در جدول زیر، تفاوتهای کلیدی بین این دو نوع دیگن را آوردهایم:
| ویژگی | دیگن خوب (Good Degen) | دیگن بد (Bad Degen) |
|---|---|---|
| هدف اصلی | کسب تجربه، یادگیری، رشد مالی بلندمدت | دنبال هیجان لحظهای و سود سریع بدون تحلیل |
| تحقیق و آموزش | قبل از سرمایهگذاری مطالعه و تحلیل میکند | بدون تحقیق (DYOR) وارد پروژهها میشود |
| مدیریت ریسک | محدودیت سرمایه، استفاده از استراتژیهای مدیریت ریسک (فقط با پولی که از دست دادنش اذیت نمیکند وارد میشود) | همه سرمایه را در پروژههای پرریسک میگذارد (آل این یا All In) |
| انتخاب پروژهها | پروژههای معتبر با ریسک بالا، با جامعه فعال و تیم شفاف | پروژههای بدون شفافیت، کلاهبرداری یا پامپ و دامپ |
| رفتار مالی | منظم، حسابشده، بلندمدت (حتی در پروژههای پرریسک) | عجول، هیجانی، بدون برنامه |
| استفاده از ابزارها | از کیف پول امن، قراردادهای هوشمند معتبر، و دیفای امن استفاده میکند | از پروژههای ناشناخته، کیف پول ناامن و اسکم استفاده میکند |
| روان و روحیه | کنترل هیجانات، آرامش در نوسانات بازار | استرس زیاد، ترس از ضرر یا طمع شدید |
| شبکه و تعاملات | با جامعه حرفهای، یادگیری از افراد با تجربه | دنبال شایعات و نصیحتهای غیرمعتبر |
| انگیزه اصلی | رشد دانش و سرمایه به صورت پایدار | هیجان و فومو (FOMO) |
| رفتار آنلاین و تبلیغاتی | به دیگران کمک میکند، آگاهی میدهد | تبلیغ اسکمها و پروژههای پرریسک به دیگران |
یک دیگن خوب در واقع یک تریدر/سرمایهگذار فوقالعاده باهوش است که میداند چگونه ریسکهای محاسبهشدهای انجام دهد. او فقط با قسمتی از سرمایهاش که آمادگی از دست دادنش را دارد، در پروژههای پرریسک وارد میشود و هدف اصلی او، آموزش، یادگیری و در نهایت سود بلندمدت است. در مقابل، یک دیگن بد فقط به دنبال هیجان و سود سریع است و اغلب سرمایهاش را بر اساس شایعات یا احساسات از دست میدهد.
توصیه و هشدار به کریپتو و دیفای دیگن
اگر شما یک دیفای دیگن یا کریپتو دیگن هستید، باید آگاه باشید که در این مسیر ریسکهای بزرگی در انتظار شماست. گرچه سودهای کلان در کوتاهمدت جذاب به نظر میرسند، اما باید بدانید که بازار کریپتو و دیفای به شدت نوسانی و بیثبات است.
بسیاری از پروژههای پرریسک یا توکنهای میم که شما در آنها سرمایهگذاری میکنید، به دلیل نبود پشتوانه قوی و نداشتن ارزیابیهای مناسب، میتوانند در هر لحظه سقوط کنند و حتی به کلی از بین بروند.
خطرات اصلی کریپتو و دیفای دیگن شامل:
- از دست دادن کامل سرمایه: پروژههای بیپشتوانه یا ناپایدار میتوانند به سرعت ارزش خود را از دست بدهند و شما ممکن است تمام سرمایهتان را از دست بدهید. این اتفاق در اصطلاح کریپتو، به نام “راگ پول” (Rug Pull) یا “کلاهبرداری فرشی” شناخته میشود.
- کلاهبرداری و طرحهای پونزی: پروژههایی که تحتنظر دیفای دیگنها هستند، گاهی اوقات کلاهبرداری یا طرحهای پونزی (Ponzi) هستند که در آنها پول از سرمایهگذاران جدید برای پرداخت به سرمایهگذاران قبلی استفاده میشود.
- ریسکهای فنی و باگهای قرارداد هوشمند: پروژههای جدید دیفای ممکن است کدهای ضعیفی داشته باشند که منجر به هک شدن یا از دست رفتن سرمایه شود.
- خطرات روانی: استفاده از استراتژیهای پرریسک و تصمیمات سرمایهگذاری سریع میتواند فشار روانی زیادی ایجاد کند و شما را در معرض تصمیمات عجولانه و غیرمنطقی قرار دهد. این استرس و فشار میتواند بر کیفیت زندگی و سلامت روان شما تأثیر بگذارد.
راهکار یک کریپتو و دیفای دیگن هوشمند
برای تبدیل شدن از یک دیگن صرفاً هیجانی به یک Degen خوب و هوشمند، این نکات را به یاد داشته باشید:
- فقط با پول اضافی وارد شوید: هرگز پولی را که برای زندگی یا آینده به آن نیاز دارید، وارد این پروژههای پرریسک نکنید.
- تنوع (Diversification) را فراموش نکنید: در کنار پروژههای پرریسک، حتماً بخشی از سبد سرمایهگذاری خود را به ارزهای معتبر و باثبات مانند بیت کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) اختصاص دهید.
- تحقیق، تحقیق، تحقیق (DYOR): قبل از “Aping In” حداقل کمی در مورد تیم، وایتپیپر و توکنومیک (Tokenomics) پروژه بخوانید.
- سودهای خود را خارج کنید: هرگاه سودی بزرگ به دست آوردید، بخشی از آن را به داراییهای کمریسکتر تبدیل کرده و ذخیره کنید.
در نتیجه، اگرچه دنیای دیفای و کریپتو برای دیگنها هیجانانگیز و پر از فرصتهای سودآور به نظر میآید، همیشه باید به یاد داشته باشید که خطرات آن بسیار بالاست. با مدیریت ریسک هوشمندانه و داشتن دانش کافی، میتوانید یک دیگن باشید که هم از هیجان بازی لذت میبرید و هم به صورت پایدار به رشد مالی دست پیدا میکنید.
